4 kiểu chấn thương thời thơ ấu sẽ ảnh hưởng khi trưởng thành

Chôn chặt cảm xúc là chôn chặt chính bản thân mình.

Những chứng kiến hoặc trải nghiệm bạo hành thơ ấu hoặc bị bỏ rơi về cảm xúc hay thể xác khi con người lớn lên trong môi trường xâm hại sẽ để lại dấu ấn khi trưởng thành.

Trẻ em tự tạo giải thích những điều chúng thấy và những điều xảy ra với chúng để tạo ra một bản đồ nội tâm về thế giới xung quanh. Việc tạo-giải-thích này giúp trẻ đối phó. Nhưng nếu không tạo ra một bản đồ nội tâm mới khi lớn lên, cách giải thích thế giới cũ của trẻ có thể làm hỏng khả năng hoạt động của chúng khi trưởng thành.

Hậu quả của chấn thương cảm xúc thời thơ ấu thì có rất nhiều nhưng ở đây chúng ta sẽ xem xét cụ thể bốn kiểu ảnh hưởng khi trưởng thành.

1. Bản Ngã Giả
Là một nhà trị liệu chấn thương cảm xúc thời thơ ấu, tôi thấy nhiều bệnh nhân mang theo vết thương cảm xúc thời thơ ấu cho đến khi trưởng thành. Một kiểu bộc lộ của chấn thương này là thông qua việc tạo bản ngã giả.

Khi còn nhỏ, chúng ta muốn cha mẹ yêu thương và chăm sóc chúng ta. Khi cha mẹ không làm điều này, chúng ta cố gắng trở thành đứa trẻ mà chúng ta nghĩ rằng họ sẽ yêu. Chúng ta chôn chặt những cảm xúc có thể cản trở việc đáp ứng nhu cầu đó và tạo ra một cái tôi giả tạo – cái mà chúng ta sẽ trình bày với thế giới.

Khi chôn chặt cảm xúc, chúng ta mất liên lạc với con người thực sự của chúng ta bởi vì cảm xúc là một phần không thể thiếu bên trong chúng ta. Chúng ta sống trong nỗi sợ hãi rằng nếu để mặt nạ rớt xuống thì sẽ không còn được chăm sóc, yêu thương hay chấp nhận.

Cách tốt nhất để khám phá cái-tôi-thật bên dưới cái-tôi-giả là nói chuyện với một nhà trị liệu chuyên về chấn thương cảm xúc thời thơ ấu để giúp kết nối lại với cảm xúc của mình và thể hiện cảm xúc theo cách ta cảm thấy vừa an toàn vừa toàn diện.

2. Não trạng nạn nhân
Những gì chúng ta nghĩ và tin về bản thân sẽ điều hướng câu chuyện tự-sự của chúng ta. Cách chúng ta nói chuyện với chính mình có thể trao quyền hoặc tước quyền. Tự-sự tiêu cực tước quyền và khiến chúng ta cảm thấy không kiểm soát được cuộc sống của mình – giống như những nạn nhân. Chúng ta là nạn nhân thời thơ ấu nhưng chúng ta không phải là nạn nhân khi trưởng thành.

Ngay cả trong hoàn cảnh mà chúng ta nghĩ rằng không có lựa chọn, chúng ta luôn có một lựa chọn dù chỉ là quyền chọn cách chúng ta nghĩ về cuộc sống. Chúng ta không kiểm soát được hay ít kiểm soát được môi trường và cuộc sống khi là trẻ em, nhưng chúng ta không còn là trẻ em nữa. Chúng ta có nhiều khả năng thay đổi tình hình hơn là chúng ta tưởng.

Thay vì nghĩ mình là nạn nhân, hãy nghĩ mình là người sống sót. Lần tới khi cảm thấy bị mắc kẹt và không có sự lựa chọn, hãy nhắc nhở bản thân rằng chúng ta có năng lực và khả năng kiểm soát cao hơn chúng ta tưởng.

3. Hung hăng - Thụ động
Khi trẻ em lớn lên trong các gia đình nơi chỉ có những biểu hiện giận dữ không lành mạnh, chúng lớn lên với niềm tin rằng sự tức giận là không thể chấp nhận được. Nếu chúng chứng kiến sự tức giận thể hiện dữ dội, thì khi trưởng thành chúng có thể nghĩ rằng sự tức giận là một cảm xúc bạo lực và do đó phải bị đè nén. Hoặc nếu chúng lớn lên trong một gia đình kìm nén sự tức giận và cha mẹ dạy chúng rằng sự tức giận nằm trong danh sách những cảm xúc không cần phải cảm nhận, chúng kìm nén nó ngay cả khi trưởng thành khi có thể hưởng lợi khi tức giận.

Điều gì xảy ra nếu bạn không thể thể hiện sự tức giận của mình? Nếu là người kìm nén cảm xúc buồn bực của mình, chắc bạn đã biết câu trả lời: Không có gì xảy ra hết. Rốt cuộc bạn vẫn cảm thấy tức giận, tức giận là một cảm xúc tự nhiên, lành mạnh mà tất cả chúng ta đều trải qua - nhưng thay vì giải quyết bằng việc thừa nhận sự tức giận và giải quyết những gì đã kích hoạt nó, bạn chỉ-tức-giận-suông. Bạn không thể hiện cảm xúc của mình một cách thẳng thắn nhưng cũng không thể thực sự kìm nén nó nên bạn thể hiện cảm xúc của mình thông qua sự hung hăng - thụ động.

4. Sự thụ động
Nếu bị lơ là khi còn nhỏ, hoặc bị người chăm sóc bỏ rơi, bạn chôn vùi sự tức giận và sợ hãi của mình với hi vọng điều đó có nghĩa là sẽ không ai bỏ rơi hay bỏ rơi bạn nữa. Tuy nhiên khi trẻ em làm điều này là chúng từ bỏ bản thân. Chúng ta thu mình lại khi không cảm thấy cảm xúc của chính mình. Chúng ta trở nên thụ động và không sống với tiềm năng của chính mình. Người thụ động tự nói rằng "Tôi biết điều tôi cần làm nhưng tôi không làm."

Chôn chặt cảm xúc là chôn chặt chính bản thân mình. Vì những chấn thương cảm xúc thời thơ ấu, chúng ta học cách che giấu một phần của chính mình. Vào thời điểm đó có thể có ích. Nhưng khi trưởng thành chúng ta cần cảm xúc cho chúng ta biết chúng ta là ai và chúng ta muốn gì, và hướng dẫn chúng ta trở thành người mà chúng ta muốn trở thành.